همانطور که می دانیم ابعاد کاغذها متمایز هستند و به سه سری A ,B ,C تقسیم می شوند. اندازه و ابعاد کاغذهای سری A همانطور که توسط استاندارد ISO 2016 تعریف شده است، در جدول زیر و در نمودار، بر حسب میلی متر و اینچ ارائه شده است. نمودار اندازه سری کاغذ A، در زیر، تصویری از نحوه ی ارتباط اندازه ها با یکدیگر را نشان می دهد؛ برای مثال A5 نیمی از کاغذهایی با اندازه A4 و A2 نیمی از کاغذهایی با اندازه A1 است. اکثر افراد اندازه های A4 ,A3 را به خوبی می شناسند اما از دیگر ابعاد کاغذ و کارایی آن ها اطلاعاتی ندارند. بنابراین در این مقاله می خواهیم در ارتباط با ابعاد کاغذ و نحوه ی دسته بندی آن ها آشنا شویم.
سیستم های مختلف ابعاد کاغذ
سیستم های مختلفی برای اندازه گیری ابعاد کاغذ مورد استفاده قرار می گیرد که سیستم بین المللی و سیستم آمریکای شمالی از متداول ترین آن ها است. همانطور که از این اصطلاح پیداست، استاندارد بین المللی، که به عنوان استاندارد ISO 216 نیز شناخته می شود، در سراسر جهان استفاده می شود. اساس کار سیستم بین المللی در ابتدا توسط دانشمند آلمانی جورج کریستوف لیفتنبرگ در سال 1786 مطرح شد. در سال 1922، دکتر والتر پورستمان ایده های لیفتنبرگ را در آلمان عملی کرد. این استاندارد جدید به استاندارد DIN 476 معروف شد.
ابعاد کاغذ ISO 216
مناسب ترین و متمایز ترین ویژگی کاغذ ISO این است که هر فرمت دارای نسبت ابعادی برابر با مربع ریشه دو است که باعث می شود بزرگ کردن یا کاهش سایز یک سند برای چاپ بر روی یک قالب کاغذ ISO دیگر ساده باشد. محبوب ترین سری استاندارد ISO سری A است. پرکاربردترین اندازه این سری، فرمت A4 است. تمام اندازه های کاغذ این مجموعه دارای اسمی است که از A تشکیل شده و به دنبال آن یک عدد است. هر چه این عدد بزرگتر باشد، کاغذ کوچک تر است. مبنای کل سیستم فرمت A0 است که مساحت آن یک متر مربع است. با نسبت ابعادی برابر با ریشه مربع دو، یک ورق کاغذ A0 به 841*1189 میلی متر می رسد. فهمیدن ابعاد اندازه کاغذهای بعدی به هیچ گونه محاسبات واقعی ریاضی احتیاج ندارد.
سایر فرمت های اندازه کاغذ
دو سری کاغذ ISO دیگر اعم از سری B و C وجود دارد. سری B برای ارائه طیف وسیع تری از اندازه کاغذ، ایجاد شده است که سری C فقط برای پاکت ها استفاده می شود. اندازه کاغذ B کمی بزرگتر از همتایان سری A آن ها است و بر اساس میانگین هندسی بین دو ورق سری متوالی کاغذ A است. به عنوان مثال، B4 بین اندازه A3 و A4 و B5 بین A4 و A5 است. سری C برای تهیه یک پاکت با فضای کافی برای یک ورق سری A معرفی شد. اندازه های سری A در پاکت های سری C با همین ابعاد جا می گیرد. یعنی یک ورق A4 به راحتی در یک پاکت C4 جای می گیرد. اندازه C دقیقاً بین سری A و B است. در زیر جداول با ابعاد هر سه سری آورده شده است. همه آن ها نسبت ارتفاع به عرض، برابر با ریشه مربع دو دارند. اگرچه این ها اصلی ترین قالب های استاندارد ISO هستند، اما اندازه های دیگری نیز وجود دارد که برای موارد چاپی مانند برچسب، کارت ویزیت و غیره استفاده می شود آن ها اغلب با برش اندازه های استاندارد به قطعات مساوی بدست می آیند. این فرایند اغلب به اندازه هایی با نسبت ابعاد غیر از ریشه مربع دو منجر می شود.
کاربردهای مختلف ابعاد کاغذ
در انواع مختلف دستگاه های چاپ یک فرآیند از پیش تعیین شده برای تغییر سایز سندهای چاپی از اندازه های بزرگ تر به کوچک تر و بالعکس وجود دارد. این روند از پیش تنظیم شده به طور معمول به شکل دکمه هایی با برچسب A3 → A4 و موارد دیگر استفاده می شود. این کار حاشیه های هدر رفته را از بین می برد. نسبت ابعاد مختلف ISO باعث می شود جا شدن كاغذهای بزرگ تر در پاکت های كوچك تر آسان باشد. این کار می تواند به سادگی با کشیدن کاغذهای بزرگتر در نیمی از آن انجام شود (به صورت موازی با طرفین کوتاه تر) تا زمانی که به اندازه دلخواه برسید.
اندازه های آمریکای شمالی
اندازه کاغذهای آمریکای شمالی در سیستم اندازه گیری به سه دسته با فرمت های letter , legal, tabloid تقسیم شده اند. این نوع استاندارد متناسب برای نامه استانداردی برای اسناد تجاری و دانشگاهی است. از قالب Legal برای ساخت پدهای قانونی استفاده می شود و معمولاً از قالب Tabloid برای ساخت تابلوفرش یا روزنامه هایی با اندازه کوچک تر استفاده می شود. در مورد منشأ قالب های سنتی کاغذ آمریکایی اطلاعات بسیار کمی در دست است.
امروزه صنعت تولید کاغذ پیشرفت بسیاری داشته و کاغذ ها در انواع مختلفی تولید و دسته بندی می شوند. دسته بندی کاغذ ها با توجه به کیفیت و ویژگی های ظاهریشان انجام می گیرد. در ادامه قصد داریم به طور مختصر و مفید دسته بندی کاغذ ها را به همراه ویژگی هایشان را بررسی کنیم و موارد مصرفی هر کدام را شرح دهیم. پس اگر می خواهید درباره انواع دسته بندی کاغذ بیشتر بدانید و برای کار های آینده تان با دیدی باز کاغذ مورد نظرتان را برگزینید ادامه متن را بخوانید.
انواع دسته بندی کاغذ
دسته بندی کاغذ ها به دو صورت انجام می شود. دسته اول دسته بندی صنعتی است که بر اساس آن دسته بندی کاغذ های تولیدی به چهار دسته زیر تقسیم بندی می شوند.
الف – کاغذ ها و مقوا های گرافیکی
ب – انواع و اقسام مقوا های بسته بندی
ج – انواع کاغذ های بهداشتی
د – کاغذ های صنعتی که برای مصارف الکترونیکی کاربرد دارند
به غیر از شیوه دسته بندی کاغذی که عنوان شد یک طبقه بندی دیگر نیز برای دسته بندی کاغذ ها انجام می شود. که بیشتر با مصرف کننده ها در ارتباط اند. دسته بندی کاغذ از دید مصرف کننده ها به قرار زیر است:
کاغذ تحریر، کاغذ روزنامه، کاغذ صنعتی یا همان کرافت، کاغذ های فانتزی، کاغذ گلاسه، کاغذ الوان یا همان تحریر رنگی، کاغذ پشت چسب دار و غیره. این کاغذ ها هر کدام مصارف متفاوتی دارند. که در ادامه به تفضیل دربارۀ هر کدام از این موارد به صورت مجزا بحث خواهیم کرد.
کاغذ چاپ و تحریر
کاغذ چاپ یا همان چیزی که در ایران ما آن را با نام کاغذ تحریر می شناسیم، ایم نوع کاغذ از پر مصرف ترین کاغذها در ایران می باشد . کاغذ های تحریر به دو صورت کاغذ های تحریر پوشش دار یا همان اندود شده و کاغذ های تحریر اندود نشده یا بدون پوشش تولید می شوند. در ایران معمولاً به کاغذ های بدون پوشش نام کاغذ تحریر را اطلاق می کنند. از این نوع کاغذ معمولا در صنعت چاپ برای چاپ دو طرفه استفاده کرد. ویژگی مهم این نوع کاغذ این است که جوهر را پس نداده و در هنگام چاپ و تکثیر جوهر به پشت کاغذ نفوذ نمی کند. این کاغذ هم در داخل کشور و هم در خارج از کشور تولید می شود. از جمله کشور های تولید کننده کاغذ تحریر می توان به چین، مالزی، اندونزی و کره جنوبی اشاره کرد. همچنین از جمله برند های معروف در زمینه تولید این نوع در دسته بندی کاغذ ها باید به برند های تحریر سه سکه، تحریر قو، موریم، اینفینیتی، تحریر شینهو و کرون اشاره کرد.
سایز بندی کاغذ تحریر
طبق دسته بندی کاغذ های تحریر به طور معمول این نوع کاغذ در سایزهای 29/7 در 21، 29/7 در 42، 35 در 45، 35 در 50، 60 در 90 و 70 در 100 است. گرماژ هایی که برای تولید این نوع کاغذ مورد استفاده قرار می گیرد گرماژ های 50، 55، 60، 65، 70، 75، 80، 100 و 120 است.
موارد مصرف کاغذ تحریر
در صنعت چاپ از انواع کاغذ های تحریر استفاده می شود. از موارد مصرف مهم کاغذ های تحریر می توان به چاپ کتاب ها، مجله ها، سررسید ها، تراکت و غیره اشاره داشت. کاغذ های تحریر در واقع همین کاغذ هایی است که به صورت روزمره از آن استفاده می کنیم. کاغذ هایی که برای کپی و پرینت نیز استفاده می شود از همین نوع است. البته به خاطر گرماژ بالا کمتر از این نوع کاغذ برای مصارف تبلیغاتی و چاپ تراکت و بروشور استفاده می شود.
معرفی انواع دسته بندی کاغذ های مقوای گلاسه
شاید بهترین توضیح برای کاغذ های گلاسه این تعریف باشد که کاغذ هایی هستند با پوشش دو طرفه کیفیت بالا، دارای سطحی صاف و هموار و کمی سنگین که برای چاپ های لوکس و خاص مورد استفاده قرار می گیرند. مهم ترین کاربرد کاغذ های گلاسه برای چاپ و تکثیر تصاویر چند رنگ و تک رنگ است.کاغذ های گلاسه به خاطر دارا بودن سطح صاف و یک دست این توانایی را دارد که جوهر را به صورت یک نواخت به خود جذب کند. به همین خاطر چاپ بر روی کاغذ گلاسه کیفیت خیلی بالایی دارد. کاغذ های گلاسه در دو نوع مات و براق و به صورت یک رو و دو رو به مشتری عرضه می شود. مهمترین شرکت های تولید کننده کاغذ گلاسه عبارتند از شرکت شینهو، شرکت هانسل، شرکت موریم، شرکت نیوکرون و شرکت نویا اینفینیتی؛ که اغلب این شرکت ها در کشور های کره جنوبی، چین و اندونزی قرار دارند. کشور ما نیز از وارد کنندگان کاغذ گلاسه است.
گرماژ و سایز بندی انواع دسته بندی کاغذهای گلاسه
انواع دسته بندی کاغذ های گلاسه در ابعاد 100 در 70 و 60 در 90 تولید می شود. البته امکان تولید سایز بندی های اختصاصی هم وجود دارد. گرماژ های تولیدی کاغذ های گلاسه نیز عبارتند از گرماژ های 80، 90، 100، 113، 118، 135، 148، 170، 200، 250، 280، 300 و 350 که نسبت به گرماژ در بند های 200 و 250 ورقی بسته بندی می شوند.
موارد مهم مصرف این دسته از دسته بندی کاغذی
کاغذ های گلاسه به خاطر دارا بودن سطحی صاف و سیقل خورده معمولاً برای چاپ هایی که نیاز به کیفیت بالا است استفاده می شود. به عنوان مثال در چاپ نشریه ها و بخصوص جلد نشریات کاغذ گلاسه مورد استفاده قرار می گیرد. همچنین از این کاغذ ها جهت تولید تقویم های رومیزی، دیواری، بروشور، کاتالوگ، کارت های ویزیت و غیره استفاده می شود.
معرفی کاغذهای الوان
کاغذهای الوان در دسته بندی کاغذ ها زیر مجموعه کاغذهای تحریری قرار می گیرند. به همین خاطر است که در بازار به آن ها کاغذهای تحریر رنگی نیز گفته می شود. مهمترین مصرف کاغذهای تحریری رنگی در تولید فاکتور ها و تراکت های تبلیغاتی است.قیمت این کاغذ ها نسبت به کاغذ های تحریرسفید از قیمت پایین تری برخوردار است
کاغذ های الوان، بیشتر در گرماژ های شصت تا هشتاد گرمی تولید می شوند. که به خاطر مصرف تبلیغاتی آن است. البته در گرماژ های بالا نیز این نوع کاغذ تولید می شود. که در این گونه موارد به همراه کاغذهای کرافت برای تولید انواع کاغذ کادو استفاده می شود.
معرفی کاغذهای پشت چسب دار
یکی دیگر از دسته های مهم در انواع دسته بندی کاغذ که کاربرد بسیاری دارد کاغذهای پشت چسب دار است. طراحی این نوع کاغذ ها به این شیوه است که یک سوی آن به چسب آغشته می شود. و زیر آن با یک روکش سیلیکونی پوشانده می شود. از کاغذهای چسب دار در کار های تبلیغاتی و برچسب های تبلیغاتی و کاتالوگ استفاده می شود. سطوح سیلیکونی کاغذهای چسب دار معمولاً به رنگ های زرد یا سفید است. نکته ای که در انتخاب کاغذهای پشت چسب دار باید به آن توجه کرد کیفیت آن ها است. در برخی از موارد کیفیت پایین کاغذها و چسبی که مورد استفاده قرار گرفته است چاپ را دچار مشکل می کند. به همین خاطر باید در انتخاب کاغذ به کیفیت آن توجه کرد.
کرافت، یکی از مهم ترین انواع دسته بندی کاغذ
احتمالاً اسم کاغذ کرافت یا کاهی را شنیده باشید. یا اینکه انواع آن را دیده باشید. از کاغذهای کرافت یا همان کاهی در کار های تبلیغاتی و تهیه و تولید کار های هنری و فانتزی استفاده می شود. دیگر موارد مصرف این نوع از دسته بندی کاغذ ها در تولید کارتن، پاکت های سیمان، ساک های کاغذی، پوستر ها، هدیه های تبلیغاتی، بسته بندی ها، دفترچه های یادداشت و غیره است. این نوع کاغذ خاص اغلب به رنگ قهوه ای کم رنگ است. که البته با استفاده از تکنولوژی های نوین می توان آن را سفید نیز کرد. کرافت در بین انواع دسته بندی کاغذ از مقاومت خوبی نیز برخوردار است. در تولید این نوع کاغذ از خمیر چوب سولفاته شده استفاده می شود. شرکت های دایهان، آسیا پیپر، اینفینیتی، لی اند من از جمله شرکت های مطرح در زمینه تولید کاغذ کرافت هستند.
معرفی مقوای پشت طوسی و پشت سفید
در تولید و چاپ جعبه و بسته بندی های متداول معمولاً از مقواهای پشت طوسی و پشت سفید استفاده می شود. مقوا ها یکی دیگر از انواع دسته بندی کاغذها هستند. این نوع مقوا در گرماژ های متفاوتی تولید می شود. که این گرماژ ها عبارت اند از 210، 230، 250، 280، 300، 350 و 400.
مقوا ها دارای ویژگی هایی خاص هستند. از جمله سختی و نرمی مقوا که با توجه به نوع و کیفیت آن مشخص می شود. شفافیت مقوا در چاپ با قابلیت بالا است. معمولاً روی مقوا سفید و پشت آن طوسی یا سفید است. مقوا های پشت سفید معمولاً در چاپ ها و طراحی جعبه ها مورد استفاده قرار می گیرد. مقوا های پشت طوسی به صورت بازیافتی تهیه می شود و به همین خاطر در دسته بندی های خاص نباید از آن ها استفاده کرد. اما در بسته بندی هایی که کیفیت مقوا اهمیت بالایی ندارد مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله در تولید بسته بندی های دارویی . استفاده از این نوع مقوا ها به این دلیل که بازیافتی هستند در بسیاری از موارد ممنوع است. با این حال مشاهده شده که در برخی از صنایع غذایی از این نوع مقوا استفاده می شود. همچنین مقوا های پشت کرم و پشت زرد دو نوع دیگر از مقوا های تولیدی است که نسبت به مقواهای پشت طوسی و بازیافتی دارای کیفیت بیشتری بوده و از آن ها در تولیدات صنایع غذایی و دارویی استفاده می شود.
کاغذ روزنامه یکی دیگر از انواع دسته بندی کاغذها
کاغذهای روزنامه ای یا lwc کاغذی است که در تولید آن نیازی به هیچ عملیات مکانیکی خاصی نیست. البته قابل ذکر است که کاغذ های روزنامه ای مقاومت پایینی نسبت به نور دارند و به خاطر همین دلایلی که ذکر شد نسبت به دیگر انواع دسته بندی کاغذ ها ارزان تر بوده و البته شکننده تر و لطیف تر نیز است.
نوع دیگری از کاغذهای روزنامه ای نیز وجود دارد که با استفاده از خمیر چوب تولید می شود که وزن آن ها بین چهل و دو تا چهل و هشت گرم است. دارای سایه روشن و سطحی نسبتاً سفید است. و برای چاپ تصاویر در روزنامه ها مورد استفاده قرار می گیرد.
همان طور که از اسم این نوع کاغذ مشخص است مهم ترین کاربرد این نوع دسته بندی کاغذ در چاپ روزنامه و مجلات است. زیرا سطحی سفید داشته و قدرت جذب بالایی دارد. بعلاوه برای چاپ های افست بسیار مناسب است. به خاطر قیمت پایین این نوع کاغذ می توان از آن در چاپ تراکت های تبلیغاتی و رنگی نیز استفاده کرد.
البته کاغذهای روزنامه ای کاربردهای دیگری نیز دارند. به عنوان مثال در کارهای هنری سریع و موقتی گزینه مناسبی هستند. به همین خاطر در طراحی های اولیه و موقتی از آن ها استفاده می شود.
کاغذ روزنامه ای در گرماژ های متنوعی بین شصت تا دویست و پنجاه گرمی قابل تولید است. و دارای عرضی بین هفتاد تا صد و ده سانتی متر است.
کاغذهای فانتزی
کاغذهای فانتزی در بین انواع دسته بندی کاغذی جایگاه ویژه ای در طراحی جعبه های کاغذ کادویی، صحافی، کارت های دعوت، کتاب های دستی، گواهینامه ها، دفترچه های بانکی و مصرف های دسته بندی دارا است. برند های فابریانو، فدریگونی، فانسی پیپر، اینفینیتی از جمله برند های مطرح دنیا در زمینه تولید کاغذهای فانتزی است.
کاغذهای خود کپی
از کاغذهای خود کپی معمولاً در طراحی بروشور ها و فاکتور ها استفاده می شود. در طراحی این نوع کاغذ از یک پوشش شیمیایی خاص بهره برده می شود. گرماژ کاغذ های خود کپی چیزی بین چهل تا دویست و چهل گرم است. کاغذهای خود کپی سهم مهمی در بین دسته بندی کاغذ ها دارند.
کاغذ پلاستیکی
اغلب کارت های ویزیتی به طور معمول از کاغذ های پلاستیکی تهیه می شوند. در طراحی این نوع کاغذ از ترکیبات پلاستیکی استفاده می شود. دارای انعطاف و مقاومت خوبی بوده و برای چاپ های افست بسیار پر کاربرد است.
